Raad voor vreemdelingenbetwisting krijgt de wettelijke tools om de rechters en griffiers te evalueren en een tuchtprocedure
Er komt eindelijk een concrete regeling voor evaluatie van de rechters en griffiers van de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen (RvV), en een nieuwe tuchtprocedure. De rechters zijn hier al lang vragende partij voor en de Ministerraad ging vrijdag akkoord met het wetsontwerp van Staatssecretaris voor Asiel en Migratie, Sammy Mahdi. Tegelijkertijd wordt er ook gezorgd voor een modernisering van het personeelsbeleid bij de RvV.
De RvV vraagt al meer dan 3 jaar aan de politieke verantwoordelijken om dit wettelijk te regelen en kwam zelf al meerdere keren met voorstellen. De evaluatie- en tuchtprocedure is noodzakelijk om rechters die duidelijk onderpresteren of die de vlotte werking van de rechtbank eerder hinderen te kunnen wijzen op hun houding en de gevolgen ervan, om hen te kunnen bijsturen en om hen in laatste instantie te kunnen sanctioneren wanneer hun houding niet wijzigt. Een performante instelling moet van meet af aan de verwachtingen duidelijk kunnen maken en kunnen ingrijpen wanneer de leden niet aan die verwachtingen voldoen.
Evaluatie
De huidige regeling werd ingevoerd in 2006, maar is in praktijk niet werkbaar. De enige echte sanctie die voorzien werd, is ontslag. Het is dus niet mogelijk om de rechters of griffiers op een andere manier bij te sturen en wie geëvalueerd werd had geen deugdelijke beroepsmogelijkheid. Deze regeling ging nog uitgewerkt worden door de regering via een Koninklijk Besluit, maar dat is nooit gebeurd.
De nieuwe wet voert één duidelijk systeem in, opgesteld door de RvV zelf na een uitgebreide analyse en onderzoek vooraf van de bestaande regelingen bij de Raad van State en bij de hoven en rechtbanken. Er wordt een driejaarlijkse cyclus voorzien die uitmondt in een beoordeling (onvoldoende, te ontwikkelen, of goed).
Tucht
Naast de evaulatieprocedure komt er ook een tuchtprocedure. Er wordt een verschil gemaakt tussen lichte en zware maatregelen. Bij lichte maatregelen, zoals een terechtwijzing of een blaam legt de eerste voorzitter van de RvV, de feitelijke leidinggevende, deze maatregelen op.
Bij zware maatregelen, zoals inhouding van loon, schorsing of ontslag beslist een tuchtcollege, samengesteld uit magistraten van de RvV en de Raad van State. Een beroepsprocedure bij de Raad van State is mogelijk, zodat ieders rechten gevrijwaard blijven.
Een rechter of een griffier die te maken krijgt met een tucht- of strafprocedure kan nu ook door de eerste voorzitter tijdens het onderzoek al worden geschorst. Het is niet logisch dat, wanneer er vermoedens zijn dat er fouten zijn gemaakt, er op dat moment nog geen schorsing kan opgelegd worden.
Moderne performante rechtbank qua personeelsorganisatie
Met deze nieuwe regeling wordt de RVV ook op het vlak van personeelsbeleid een moderne performante rechtbank. De RvV velt ongeveer 18.000 arresten per jaar (op 25 februari 2021 werd het 250.000ste arrest geveld), en slaagde er in om het steeds groeiende aantal beroepen steevast bij te benen. De achterstand daalt al jaren op rij, van 19.719 in 2015 tot 8379 vorige maand en in asielzaken is de achterstand zelfs quasi volledig weggewerkt.
Ondertussen is ook bij het Commissariaat-Generaal voor de Vluchtelingen en Staatlozen de inhaalbeweging ingezet, en om deze verhoogde uitstroom op te vangen, worden bij de RvV twee bijkomende asielkamers gecreëerd (6 rechters en 2 kamervoorzitters), met ondersteuning door 24 bijkomende attachés. De kaderverhoging geldt voor drie jaar en kan verlengd worden indien nodig. Het is immers de bedoeling om met het nieuwe Migratiewetboek de procedures efficiënter te maken, wat hopelijk ook tot een vermindering in werklast bij de RvV zal leiden.
De RvV ziet toe op de correcte toepassing van de vreemdelingenwetgeving. Elke vreemdeling die een beslissing van de Dienst Vreemdelingenzaken of van de commissaris-generaal voor de vluchtelingen en de staatlozen wil aanvechten kan een beroep indienen bij de RvV. In migratiezaken (waarbij de toegang tot het grondgebied wordt ontzegd, een gezinshereniging of studieverblijf wordt geweigerd, of om welke andere reden ook een bevel wordt gegeven om het grondgebied te verlaten) beslist de RvV globaal gezien in 13% van de dossiers in het voordeel van de vreemdeling tot een vernietiging van de beslissing. In asielzaken (vreemdelingen die een verzoek om internationale bescherming hebben ingediend) wordt in 5% van de gevallen een status toegekend, die eerst door de commissaris-generaal voor de vluchtelingen en staatlozen werd geweigerd.