Activiteitenverslag Dienst Vreemdelingen is primeur onder impuls van Staatssecretaris Mahdi

Het verslag was nog nooit zo omvattend: het bevat onder meer gegevens inzake visumaanvragen, gezinshereniging, terugkeer, effectieve verwijderingen en studiemigratie Evenals cijfers over humanitaire regularisatie mét enkele concrete voorbeelden. Dit om toch een beeld te kunnen geven van de invulling van de discretionaire bevoegdheid van een Staatssecretaris voor Asiel en Migratie. Om de vroegere wantoestanden bij de toekenning van humanitaire visa te vermijden, werd samen met de FOD Buitenlandse Zaken een gedetailleerde registratie van deze aanvragen ingevoerd. Voor het jaar 2021 zullen deze gegevens gedeeltelijk voorhanden zijn, en vanaf 2022 volledig.

“Te vaak wordt het debat over asiel en migratie gevoerd op basis van buikgevoel of foutieve informatie. Soms wordt zelfs doelbewust foute informatie verspreid om het eigen standpunt kracht bij te zetten. Ik wil ervoor zorgen dat burgers de juiste informatie krijgen. Zo kunnen we een dam opwerpen tegen fake news”, 

zegt Staatssecretaris voor Sammy Mahdi.

Dalende aanvragen omwille van COVID-19

Ongeziene (reis)beperkingen wegens COVID-19 hadden een impact op vele aspecten van het migratiebeleid, niet in het minst voor mensen die van buiten de EU komen:

• Het aantal visumaanvragen voor België was in 2020 historisch laag. De sterkste daling was er bij de visa voor kort verblijf, met een daling van 80%, van 191.436 in 2019 tot 37.128 afgeleverde visa voor kort verblijf in 2020.

• Het aantal verzoekers om internationale bescherming die een eerste asielaanvraag indienden, daalde met 44% tot 13.105 aanvragen, waarvan er 3.532 meteen doorverwezen werden om hun aanvraag door een ander EU-land te laten beoordelen.

• Het aantal aanvragen voor gezinshereniging daalde met 30%, tot 13.272 aanvragen, waarvan 12.282 positieve beslissingen werden genomen.

• Het aantal aanvragen door studiemigranten van buiten de EU daalde van 13.960 in 2019 naar 10.059 in 2020.

• Het aantal uitgereikte humanitaire visa daalde van 929 naar 697, ook het aantal aanvragen daalde van 1.153 naar 920. Net zoals in 2019, zijn ook in 2020 Syriërs en Afghanen goed voor meer dan tweederde van de afgeleverde humanitaire visa.

• De EU-migratie blijft belangrijker dan asielaanvragen uit derde landen. Het aantal EU-onderdanen dat een verblijfsaanvraag indiende in de gemeenten zakte in 2020 beperkt, met 15%, van 71.987 naar 60.039. De grootste groep nieuwkomers uit de EU bestaat uit Roemenen, met 14.552 nieuwkomers in 2020.

Door het lager aantal aanvragen werd bij de Dienst Vreemdelingenzaken de achterstand weggewerkt bij de visadienst en ook bij de dienst die de negatieve asielbeslissingen opvolgt. Zo bijvoorbeeld, was er op 31 december 2019 een achterstand van 6.554 aanvragen kort verblijf bij de DVZ. Deze werd volledig weggewerkt.

“Het aantal asielaanvragen neemt momenteel opnieuw toe door de afloop van de pandemie. We anticiperen hierop door fundamenteel te investeren in onze diensten, met meer dan 700 vacatures tot gevolg, gaande van veiligheidsbegeleiders, migration en protection officers tot terugkeerbegeleiders. Zo zijn de diensten futureproof”

zegt Staatssecretaris Sammy Mahdi.

Prioritaire inzet op terugkeer van criminelen zonder papieren en op vrijwillige terugkeer levert resultaten op

In 2020 keerden 2.097 personen gedwongen terug, nog eens 1.955 personen deden dit op vrijwillige basis. In totaal hebben 4.894 vreemdelingen in onwettig verblijf op een gecontroleerde wijze het land verlaten, in vergelijking met 8.706 het jaar voordien. Corona had een grote impact op de gedwongen terugkeer: Reizen was niet mogelijk en het vliegverkeer was sterk verstoord. De sanitaire maatregelen moeten gerespecteerd worden in de gesloten centra waardoor het aantal beschikbare plaatsen daalt. De luchtvaartpolitie diende de uitvoering van de verwijderingen onder escorte tijdelijk stil te leggen.

Ondanks COVID-19 boekten de diensten zeer belangrijke resultaten op vlak van vrijwillige terugkeer en de terugkeer van criminelen zonder papieren:

• Het valt op dat de vrijwillige terugkeer met bijna 2.000 terugkeerders hoog blijft tijdens de COVID-crisis (2559 in 2019). Bovendien ligt de vrijwillige terugkeer sinds november 2020 weer op het niveau van voorheen. De vrijwillige terugkeer is minder teruggevallen tijdens de COVID-crisis, wat bewijst dat mensen weldegelijk vrijwillig in een terugkeertraject willen stappen.

• Er werd door de diensten prioritair ingezet op de verwijdering van personen die misdrijven gepleegd hebben. Binnen de gedwongen terugkeer loopt de terugkeer vanuit de gevangenissen quasi gewoon door met 1156 verwijderingen in 2020 vanuit de gevangenis tegenover 1469 in 2019.

Staatssecretaris Sammy Mahdi vindt deze twee vaststellingen bijzonder belangrijk:

 “COVID of niet, mensen die opgepakt worden omdat ze feiten hebben gepleegd, werden nog altijd verwijderd. De administratie heeft steeds alles op alles gezet om de verwijdering van criminelen zonder papieren mogelijk te maken. Dat is eigenlijk een succesoperatie tijdens deze pandemie. De veiligheid in ons land blijft zo gegarandeerd. Ondertussen zit vrijwillige terugkeer weer op niveau. De afloop van COVID biedt opportuniteiten om gedwongen terugkeer ook te versterken.”

Opvallend is dat de gecombineerde vergunning (zogenaamde single permit) in kader van arbeidsmigratie een succes blijkt. Het aantal positieve beslissingen van DVZ in antwoord op eerste aanvragen van gecombineerde vergunningen nam toe, van 4.217 in 2019 tot 4.887 in 2020. India, Turkije en Japan vormen de top 3 voor afgeleverde gecombineerde vergunningen.

Staatssecretaris Sammy Mahdi:

“Selectieve arbeidsmigratie vergemakkelijken is een belangrijk speerpunt van mijn beleid om de juiste toptalenten aan te trekken. Door de lancering van het elektronisch platform ‘Working in Belgium’ in juni 2021 kunnen werkgevers via een digitaal platform een aanvraag doen om een buitenlandse werknemer aan te trekken. Zo verminderen we de administratieve werklast, ook bij de Dienst Vreemdelingenzaken, en maken we de doorlooptijd tussen aanvraag en vergunning nog korter.”