Grote politieactie richt zich op gevaarlijke bootjes van mensensmokkelaars

De Belgische Federale en Lokale Politie, de Franse politiediensten, de Dienst Vreemdelingenzaken en het Belgische gerecht hebben de handen in elkaar geslagen voor een grote actie gericht op ‘small boats’.

De focus van de actie lag op het onderscheppen van mensen en bootjes vooraleer men aan boord gaat. Daarom werden controles gehouden langs autosnelwegen, invalswegen, in de duinen en op zee. Er werden goed 100 Belgische agenten ingezet. In Frankrijk werkten 50 agenten mee aan de actie. Door mensen te verhoren en gsm’s uit te lezen wil het gerecht de criminele netwerken blootleggen en vervolgen. De komende maanden volgen nog meer acties gericht op deze problematiek.

In 2019 vertrokken gemiddeld 141 transmigranten per maand in small boats, in 2020 waren dat er gemiddeld 751. Dit is een verviervoudiging van het aantal vaststellingen en het lijkt erop dat de tendens zich ook dit jaar verderzet. (Cijfers: UK - National Crime Agency). In juni 2021 zitten we al aan 1.636 transmigranten die op een bootje vertrokken zijn naar het Verenigd Koninkrijk. Het merendeel van de bootjes vertrekt vanuit Frankrijk, maar de politie stelt vast dat de methode ook in België meer en meer zijn intrede doet.

In 2020 en 2021 kwam de Belgische politie al 13 keer tussen voor reddingen op zee of intercepties op het strand met een small boat. Op 19 mei werd een boot met 49 migranten gered op zee tussen de Panne en Duinkerke. Op 27 mei werden na een controle van een bestelwagen in de laadruimte 9 transmigranten aangetroffen. Bij verder nazicht in de duinen werden nog een 60-tal personen, een opgeblazen rubberboot, een buitenboordmotor, reddingsvesten en jerrycans aangetroffen. In totaal werden toen 89 migranten opgepakt.

Stijging fenomeen

Sinds enkele weken stellen we vast dat de boten te water gelaten worden vanaf onze Belgische kust. De prijzen voor de oversteek per small boat zijn niet hoog en de kosten voor de smokkelaars die met small boats werken zijn heel laag in vergelijking met vrachtwagens. Hier is ook geen bestuurder voor nodig en er kunnen veel meer mensen in één keer mee. Waar het in 2019 gemiddeld nog 8.000 euro bedroeg voor de overtocht naar het Verenigd Koninkrijk, was deze prijs in 2020 al gezakt naar 2.300 tot 5.000 euro. Daarbij wordt vaak goedkoop materiaal gebruikt dat niet geschikt is om het Kanaal over te steken. Het leidt dan ook tot levensgevaarlijke situaties.

We zien ook dat criminele organisaties er niet voor terugdeinzen om zich van het nodige materiaal te bevoorraden in België. De boten worden meestal niet aan de Belgische of Franse kust gekocht, maar in het binnenland of in Nederland of Duitsland. Bovendien stellen we de laatste maanden een diefstallenplaag vast van bootjes of bootmotoren in de regio. Bij het effectief aankopen in winkels gaan smokkelaars ook lokale inwoners betalen om de boot voor hen aan te kopen.

Ook reddingsvesten worden in winkels verder weg van de kust aangekocht. Begin deze maand nog werden in Roeselare 2 verdachten van mensensmokkel opgepakt. Ze kochten in een sportwinkel 20 zwemvesten, maar het personeel verwittigde de politie. De smokkelorganisaties kiezen vaak goedkope zwemvesten die niet geschikt zijn voor de open zee, wat de slachtoffers een vals gevoel van veiligheid geeft.

Politie en parket vragen dan ook aan handelaars om alert te zijn en grote aankopen van bijvoorbeeld zwemvesten of bootjes te melden.

Actie met Frankrijk

Het was de eerste keer dat dergelijke grote actie werd georganiseerd tussen de Belgische en de Franse politiediensten in samenwerking met het gerecht en de Dienst Vreemdelingenzaken.

De controleactie werd niet enkel aan de kust gehouden, maar vooral op de wegen ernaartoe. De actie werd geleid door de Coördinatie- en steundirectie (CSD) van West-Vlaanderen. Lokale politiezones stelden verschillende controleposten op. De Federale Politie zette een helikopter in en kreeg steun van de Wegpolitie, Hondensteun, Directie openbare veiligheid waaronder de cavalerie, de Scheepvaartpolitie, de Federale Gerechtelijk Politie, Interventiekorpsen West- en Oost-Vlaanderen, Spoorwegpolitie, Maritiem Informatie Kruispunt, Centre de Cooperation Policiere et Douaniere en de 4 politiezones Arro Ieper, Spoorkin, Grensleie, Middelkerke.

Tegelijkertijd voerden de Franse politiediensten op hun grondgebied controles uit. Het parket van West-Vlaanderen en het federaal parket waren ter plaatse om de actie op het terrein op te volgen. De Dienst Vreemdelingenzaken was eveneens aanwezig voor de behandeling van de dossiers.

Er werden tijdens de actie door de Belgische politie 145 voertuigen gecontroleerd en 308 vrachtwagens. Er werden 8 transmigranten aangetroffen en overgebracht naar politie en gesloten centrum. 5 van de 8 aangetroffen migranten worden vastgehouden in één van de gesloten centra van de Dienst Vreemdelingenzaken. Dit met het oog op de organisatie van een terugkeer. De resultaten van de actie langs Franse zijde zijn nog niet bekend.

Criminele organisatie

De focus voor politie en justitie is het identificeren en ontmantelen van criminele netwerken van mensensmokkelaars. Slachtoffers verhoren, GSM’s uitlezen en alle mogelijke aanwijzingen naar de mensensmokkelaars verzamelen zodat gespecialiseerde onderzoekers aan de slag kunnen gaan.

Mensensmokkelaars worden in West-Vlaanderen voor een gespecialiseerde kamer voor mensenhandel en -smokkel gebracht die alle dossiers voor de volledige provincie behandelt. Zo kregen op woensdag 23 juni 3 kopstukken van een Iraanse mensensmokkelorganisatie van de Brugse strafrechter 12 jaar gevangenisstraf en 240.000 euro boete. 2 andere beklaagden kregen 8 en 6 jaar cel voor hun aandeel in de zaak. De bende maakte gebruik van rubberbootjes die in Duitsland werden aangekocht. Ook het drama in Essex waarin in de zomer van 2019 39 Vietnamese migranten de dood vonden in een koeltransport zal nog dit jaar voor deze kamer behandeld worden.

Vincent Van Quickenborne, vice-eersteminister en minister van Justitie: “Nu we dit fenomeen van small boats ook in ons land zien opduiken, moeten we hier krachtdadig tegen optreden. Het gaat om criminele netwerken van mensensmokkelaars die genadeloos mensen uitbuiten, grof geld verdienen en vele mensenlevens op hun geweten hebben. Dit is de eerste van vele acties waarbij we de nieuwste technieken hanteren om die netwerken in kaart te brengen. Een duidelijk signaal aan mensensmokkelaars dat we hen zullen opsporen, vervolgen en bestraffen.”

Sammy Mahdi, staatssecretaris voor Asiel en Migratie: “Dit is de ‘war on trafficking’, mensensmokkel wordt alsmaar professioneler en problematischer. Mensensmokkelaars moeten weten dat een straf zal volgen. Ze maken misbruik van mensen. Alle transmigranten worden geïnformeerd over ofwel de mogelijke procedures in België ofwel de terugkeer. Zij worden ook geïnformeerd over het statuut slachtoffer van mensensmokkel. Dat geeft hen de kans om veilig en zonder voorbehoud informatie te delen.”

Alain De Laender, Directeur-Coördinator West-Vlaanderen van de Federale Politie: “Voor ons was dit een geslaagde eerste samenwerking op grote schaal tussen zowel de Lokale Politie, als de Federale Politie, als - de kers op de taart - de Franse politiediensten. Er is veel werk aan vooraf gegaan om iedereen rond de tafel te krijgen en dat heeft geleid tot deze eerste grote actie om het fenomeen van de ‘small boats’ en mensensmokkel in het algemeen aan te pakken.”

Frank Demeester, referentiemagistraat mensenhandel: ”Wij hebben deze actie opgezet met de heel duidelijke boodschap dat we de strijd tegen de mensensmokkel nog gaan opdrijven en dat we er alles gaan aan doen om criminele netwerken op een internationale schaal te gaan ontmantelen. En ik denk dat die boodschap overgekomen is. Er werd samengewerkt met de Franse collega’s, wij hadden het federaal parket ter plaatse. Maar dit is enkel de start. Onze latere kleinere acties moeten ons informatie opleveren die onze gerechtelijk dossiers kunnen voeden.”