Vreemdelingenrechtbank neemt het voortouw in de digitalisering van migratieprocedures

Het nieuwe wetsontwerp van Mahdi, dat woensdag goedgekeurd werd door de Kamer, maakt het mogelijk dat alle beroepen bij de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen digitaal kunnen worden ingediend, en dat ook alle verdere communicatie tussen deze Raad en de partijen digitaal kan verlopen. Deze wet is een belangrijke stap in de doorgedreven digitalisering van de migratieprocedures, die voorzien is in het regeerakkoord. De nieuwe wet vervangt ook meteen een eerder ingevoerde elektronische procedure, die in 2016 vernietigd werd door de Raad van State.

Op dit moment gebeurt de gehele communicatie aan en door de Raad per aangetekend schrijven of per bode. Met een totaal van gemiddeld 75.000 inkomende en ook 75.000 uitgaande stukken, betekent dit een jaarlijkse kost van 300.000 euro. De omschakeling naar een digitale uitwisseling van stukken betekent dus een enorme besparing. Ook wordt de behandelingstermijn zo met een aantal dagen ingekort.

“De rechters en medewerkers van de rechtbank krijgen wat ze al heel lang vragen, dat dit zo lang moest duren is straf. Met deze regering investeren wij in onze diensten. Net om nog beter hun werk te kunnen doen.” 

Voor de hoogdringende procedures kan een verzoek ingediend worden per fax. Hiervoor is een permanentie voorzien, dag en nacht, die de verzoeken die binnenkomen per fax registreert, en ook de antwoordmeldingen per fax verstuurd. Gezien het faxen van documenten van tientallen pagina’s vaak tot onnauwkeurigheden leidt, betekent de digitale procedure voor deze dienst een hele vooruitgang. Het gebruik van de fax zal voor het einde van het jaar volledig kunnen worden afgeschaft.

De Raad zal vanaf dit jaar gebruik maken van de zogenaamde J-Box om dossiers veilig en snel over te maken tussen de partijen en de rechter. De communicatie via de J-Box is het resultaat van een zeer geslaagde samenwerking met de FOD Justitie, en een belangrijke stap in de digitale communicatie tussen verschillende overheidsdiensten.

Op deze manier kan er nog meer vooruitgang worden geboekt in het verkorten van de procedures en het inlopen van de administratieve achterstand. Die daalt bij de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen al jaren op rij, van 19.719 in 2015 tot 8379 vorige maand. In februari werden ruim 750 meer zaken behandeld dan er werden ingediend, en in asielzaken is de achterstand quasi volledig weggewerkt.

Op dit moment zijn de migratiecijfers nog steeds laag vanwege de pandemie, maar de modernisering is nodig om de extra werklast aan te kunnen die gecreëerd zal worden door de inhaalbeweging bij de Dienst Vreemdeligenzaken (DVZ) en het Commissariaat-Generaal voor de Vluchtelingen en Staatlozen (CGVS). Een paar jaar geleden werd bij het CGVS na de crisis van 2015 het personeelsbestand weer afgebouwd, en dat wreekte zich snel. Doordat bij Dienst Vreemdelingenzaken nog een achterstand weggewerkt moest worden, zat het CGVS meteen weer achterop. Die fout wil Mahdi niet maken. Nu het CGVS de toen opgelopen achterstand begint te verwerken, moet de Raad voorbereid zijn op een toename.

Kortere procedures hebben een directe invloed op alle pijnpunten die zich bij migratie kunnen voordoen. In de eerste plaats is een snelle positieve beslissing van groot belang voor de rechtsbescherming van de vreemdeling, met een snellere integratie tot gevolg. Maar een korte procedure zorgt ook voor minder procedures, omdat er dan minder beroepen worden ingediend met enkel de bedoeling om tijd te rekken. Verder maakt een korte procedure met negatieve afloop de beslissing tot vrijwilliger terugkeer minder zwaar.